Adviesgroep Borm & Huijgens

5 februari 2013 WATERFORUM DISCUSSIEFORUM

 

Zowel van en naar zee trekkende vissen hebben een periode van enkele weken nodig om zich lichamelijk aan te passen aan de overgang van zout naar zoet of andersom. Hiervoor is een open verbinding met zee vereist, waarbij onder invloed van getijden en stroming zout en zoet water zich over een lang traject met elkaar kunnen mengen.
Bij de keuze voor een Haringvliet als complete riviermonding, zal het zout echter onacceptabel ver landinwaarts doordringen en dat is maatschappelijk zeker niet gewenst. Onder alle andere omstandigheden vormen de Haringvlietsluizen een knelpunt voor vismigratie.

Het Kierbesluit gaat daarom echt niet werken.
Maar met een verlengde verbinding tussen het Haringvliet en de zee wordt de zoutgrens teruggedrongen en is grootschalige terugkeer van trekvissen wel mogelijk.

 

De poorten gesloten
Bij vismigratie denken de meesten aan de zalm, die in spectaculaire aantallen de rivier optrok of aan de tot de verbeelding sprekende steur.
Ook een visje als de elft (zie afbeelding), dat begin 20ste eeuw nog van groot economisch belang was, is hier uitgestorven. Paling, fint, forel, houting, marene, spiering en prik zijn door de veranderde omstandigheden schrikbarend in aantal achteruit gegaan.
Indertijd sloot de Afsluitdijk de noordelijke route voor vismigratie en enkele decennia later werd de zuidelijke route door de Deltawerken geblokkeerd. Alleen via de Nieuwe Waterweg kan een trekvis in principe nog vrij de rivieren opzwemmen. Trapjeslijn en bellenscherm brengen hier echter geen soelaas tegen externe verzilting. Doorschuiven van de hier noodzakelijke aanleg van zeesluizen naar een volgende generatie is Russische roulette met waterveiligheid en zoetwatervoorziening. Wij denken dat de discussie hierover spoedig zal plaatsvinden en vervolgens gaat de zaak dicht voor de trekvis.

 

Haringvlietsluizen - Bron: beeldbank Rijkswaterstaat

Internationale druk
Het duurzaam herstel van de trekvispopulaties is het sleutelinstrument voor het bereiken van de goede toestand van de waterlichamen tegen 2015 conform de EU-kaderrichtlijn Water (Richtlijn 2000/60/EG). Er is veel geïnvesteerd in vistrappen, beekherstel en het natuurlijker maken van de rivierlopen.

Het intrekken van het Besluit Beheer Haringvlietsluizen in 2010 door de Nederlandse regering, leidde dan ook tot internationale verontwaardiging over het niet nakomen van eerder gemaakte afspraken.
Om schadeclaims en processen te voorkomen, kiest het kabinet eind juni 2011 alsnog voor het Kierbesluit. Men had niet meteen een alternatief voorhanden.
Het is de vraag wanneer eindelijk de milieuorganisaties, de landen langs de grote rivieren en de Europese Unie beseffen dat hier van een zinvolle invulling absoluut geen sprake is.

Een integrale oplossing
Zodra de gigantische waterverspilling via de Nieuwe Waterweg stopt, is er voldoende zoet water beschikbaar om de meeste waterproblemen in Nederland op te lossen.
Door de voormalige zeegaten functioneel in te zetten als riviermeander, keert een estuarium van Rijn en Maas terug, verbetert de kwaliteit van de zieltogende deltawateren en wordt vismigratie mogelijk. Dit is gunstig voor recreatie, pleziervaart en sportvisserij.

 

Kosteneffectief gebruik van het Deltafonds
Hoewel er aan een doorsteek van Goeree een aardig prijskaartje hangt is de voorgestelde inrichting bijzonder kosteneffectief. Ze bespaart forse investeringen en levert daarnaast ook nog geld op. De verlengde stroomroute naar zee maakt dat de zoetwatervoorraden behouden blijven, dat de waterkwaliteit verbetert en de zoutgrens zeewaarts opschuift. Voor de waterveiligheid biedt deze inrichting bovendien een maximale noodberging. Schelpdiercultures en beroepsvisserij profiteren van de continue aanvoer van nutriënten.
De belangen van scheepvaart, landbouw en industrie komen niet in de problemen zoals bij het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta, dat vooral de zee verder binnenhaalt. Maatregelen zoals de verzilting van het Volkerak-Zoommeer, een zoet-zout scheiding bij de Volkeraksluizen, de ‘altijd goed’ zoetwatermaatregelen ZWD, het verplaatsen van innamepunten voor zoet water, de aanleg van nieuwe sluizen en kolken en noem maar op, kunnen eenvoudig geschrapt worden. De bestaande zoetwatervoorraden blijvben behouden en nieuwe worden aangelegd in oostelijk Oosterschelde en westelijk Gevelingen.

 

Inzet van landelijke stuurknoppen
Het inrichtingsvoorstel is een grote stap in de richting van een tweede Deltaplan. Twee van de vier landelijke primaire stuurknoppen worden hierbij breed en effectief ingezet. Het betreft de verbinding tussen de Nieuwe Waterweg en de zee en de verbinding tussen het Haringvliet en de zee. Met zeesluizen voldoet de Randstad vrijwel geheel aan haar complexe meervoudige wateropgave.

Voor binnenvaart en stadshavens is dat eveneens gunstig.

 

 

Starten vanuit de zeezijde
Deze kansrijke strategie voor de terugkeer van een volwaardig estuarium begint met een open verbinding van de Oosterschelde met de Grevelingen en wordt compleet na een doorsteek van Goeree, de zogenaamde Scharrezee.

Een geleidelijk evoluerend proces naar een ecologisch en economisch gezonde delta is te reguleren met de bestaande infrastructuur van de Deltawerken.
Voorlopig is een migratierivier voor de monding van het Haringvliet al te realiseren, aangezien dit water in verbinding staat met de rivieren.

De poort voor de trekvis wordt daarmee duurzaam geopend.

Adviesgroep Borm & Huijgens – integraal waterbeheer januari 2013

Open the gate for the migratory fish

 

Fish that migrates to, as well as from the sea, need a period of a few weeks to adapt physical to the change from fresh water to salt water and the other way round.
In order to achieve this, it is necessary to have an open connection with the sea, whereby, under the influence of tides en currents, salt and fresh water can mix over a considerable distance.
With the choice of the Haringvliet as a complete river mouth, the salt water will reach an unacceptable long distance land inwards, which is certainly not wanted.
Under all other circumstances, the Haringvliet sluices are a bottleneck for fish migration. Therefore, a narrow opening of the sluices will definitely not work.
But with a lengthened flow-route between the Haringvliet and the sea, large scale return of migratory fish, together with the repelling of the salt water border, will certainly be possible.

Not only salmon
In case of fish migration, most people think of salmon, coming into the river in spectacular numbers, or the imaginative sturgeons.
Also, a small fish like the shad (see picture), still of great economic importance in the beginning of the 20th century, is now extinct here. Eel, fint, trout, houting, marene, sprat and lamprey belong to the species that declined dreadfully due to the changed circumstances.

Closed gates
In the past, the “Afsluitdijk” closed the northern route for fish migration and several decades later, the southern route was blocked by the Deltaworks.

In principle it is now only possible for a migrating fish to reach the rivers freely via the “Nieuwe Waterweg”.
Steps on the water soil and air bubble screens don’t bring here a solution against external brining. Postponing the necessary construction of sea locks until the next generation is like playing Russian roulette with water safety and fresh water supply.
We presume, that the discussion about this matter will soon take place, in which case a complete close for migratory fish is the consequence.

International pressure
Ensuring a lasting recovery of the populations of migratory fish is the key for reaching the correct continuity state of the water bodies towards 2015, according to implement the EU Water Framework Directive (Directive 2000/60/EC). High investments have already been made to realise fish passages, brooks repairs and the improvement of the natural ecology of rivers and waterways.

Therefore, the reverse of the “Decision Management Haringvliet sluices” in 2010 by the Dutch Government, led to international indignation. If the Netherlands does not implement the previous agreements, this has an impact on the measures of upstream countries.
In order to prevent compensation claims and lawsuits, the Dutch Cabinet chooses again in June 2011 to implement the narrow opening decision, named “Kierbesluit”. At the time there was no suitable alternative available.

The question remains, when will the environmental protection organisations, the countries surrounding the main rivers and the European Union realize that this is absolutely not a meaningful choice.

An integral solution
Once the gigantic waste of fresh water via the Nieuwe Waterweg has been stopped, there will be sufficient fresh water available to solve most of the water problems in the Netherlands. By the employment of the former sea outlets as functional river meanders, an estuary of the Rhine and the Meuse will return. This likely strategy will improve the quality of the dying delta waters and will make fish migration possible.
This all is favourable for recreation, pleasure boating and sport fishing.

Cost efficient use of the Delta fund.
Although a passage through Goeree would be fairly expensive, the proposed solution would be especially cost efficient. Considerable investments will be saved and money will be generated as well. As a result of the lengthened route to the sea, fresh water supply will remain, the water quality will be improved and the salt border would be moved further seawards.
This solution offers a maximum catchment area for emergency storage of river water. Shellfish cultures and professional fishery will profit from the supply of nutrition’s.
The interests of shipping, agriculture and industry will not be endangered like in the “Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta”, that primarily lets the sea in. Measures such as salination of the Volkerak-Zoommeer, a fresh – salt divide at the Volkeraksluizen, the “no regret” fresh water measures ZWD, the replacement of fresh water intake points, the construction of new water locks and chambers and so on, can easily be avoided.

 

Employment of national control tools
The proposed solution is a huge step towards a second Deltaplan. Two of the four primary national control tools will be employed widely and effectively. It concerns the connection between the Nieuwe Waterweg end the sea as well as the connection between the Haringvliet and the sea. Using sea locks, the four main Dutch cities, known as the Randstad, comply almost completely with her multiple water tasks. This is also beneficial to inland shipping and city harbours.

Starting from the coast
The realisation of the estuary begins with an open connection from the Oosterschelde to the Grevelingen and will be completed by an opening through Goeree, the so called Scharrezee . The evolving process towards an ecologic and economic healthy estuary can be put in motion in a controlled way. This all is possible thanks to the infrastructure of the Deltaworks.
The Masterplan Migratory Fish Rhine can be completed.

The gate for the migratory fish will be opened lastingly!

Advisory Group Borm & Huijgens – integral water management – januari 2013